Türk Devletleri Vatandaşlarına Serbest Çalışma Hakkı
Ekim 15, 2025 |
- Haberler
| 10 minutes
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan yeni kararnameyle, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) üyesi ülkelerin vatandaşları artık Türkiye’de çalışma izni veya vatandaşlık şartı aranmadan istihdam edilebilecek ve ticari faaliyette bulunabilecek.
Bu düzenleme, 10 Ekim 2025 tarihli Resmî Gazete (Sayı: 33043)’te yayımlanarak yürürlüğe girdi. Karar, 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine Dair Kanun’da yapılan değişiklikle hukuki temel kazanmıştır.
Bu düzenleme doğrudan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını değil, Türk soylu yabancı statüsündeki kişileri kapsamaktadır.
Yani Türk etnik veya kültürel kökenine sahip olup yabancı ülke vatandaşı olan kişiler — örneğin Rusya’daki Tatarlar, Çin’deki Uygurlar, İran’daki Kaşkay Türkleri, Irak veya Suriye’deki Türkmenler gibi — Türk soyluluklarını ve kendi ülkelerinde mesleklerini elinde olmayan sebeplerle icra edemediklerini resmî belgelerle kanıtlamaları hâlinde bu haktan yararlanabilirler.
Amaç, Türk kökenli toplulukların Türkiye’de ekonomik ve sosyal entegrasyonunu kolaylaştırmak, Türk dünyası arasındaki mesleki ve ticari iş birliğini güçlendirmektir.
Yeni Düzenlemenin Kapsamı ve Amacı
Yayımlanan 10476 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan vatandaşları, askerî ve istihbarat alanları hariç olmak üzere Türkiye’de serbestçe iş kurabilecek veya istihdam edilebilecektir.
Bu kişiler ayrıca, Türk vatandaşlarıyla eşit şartlarda meslek odalarına kayıt yaptırabilecek ancak oy kullanma hakkına sahip olmayacaktır.
Bu adım, Türk Devletleri Teşkilatı’nın Gebele (Azerbaycan) kentinde düzenlenen 12. Zirve’nin hemen ardından alınmış olup, Türk dünyası arasındaki ekonomik ve istihdam entegrasyonunu güçlendirmeyi hedeflemektedir.
Yasal Dayanak
Söz konusu düzenleme, 2527 sayılı Kanun’a (Yayımlandığı Resmî Gazete: 29/9/1981 – Sayı: 17473) ve bu kanunun uygulamasını düzenleyen yönetmeliğe dayanmaktadır.
Yeni kararname ile yönetmeliğe şu önemli değişiklikler eklenmiştir:
🔹 “Türk Soyluluğun Tespiti” Maddesi (Madde 2/A)
Türk soylu olarak kabul edilecek topluluklar Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilecektir.
🔹 Madde 3 – Çalışma Şartları
Türk soylu yabancıların Türkiye’de meslek ve sanatlarını serbestçe yapabilmeleri için:
- İçişleri Bakanlığınca ikamet izni verilmiş olması,
- Mesleğe ilişkin özel kanun niteliklerinin taşınması,
- Diplomaların denkliğinin onaylanması,
- Güvenlik açısından sakınca bulunmaması,
- Nüfus kayıtlarının oluşturulması,
- Meslek kuruluşuna kayıtlı olunması,
- Belgelerin denkliğinin kabul edilmesi,
- Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilen topluluktan olunması,
- Kendi ülkesinde mesleğini icra edememesi,
- Etnik ve kültürel farklılığa sahip olması gerekmektedir.
Yönetmelik, 10 Ekim 2025 itibarıyla yürürlüğe girmiştir.
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yürütülmektedir .
Ekonomik ve Sosyal Etkiler
Bu düzenleme, Türkiye ile Türk dünyası arasındaki işgücü hareketliliğini kolaylaştırarak hem ekonomik hem kültürel bağları güçlendirmektedir.
Türk soylu vatandaşların Türkiye’de serbest çalışma hakkı elde etmesi, özellikle enerji, inşaat, turizm, teknoloji ve hizmet sektörlerinde yeni istihdam fırsatları yaratacaktır.
Türk Devletleri Teşkilatı Üyeleri ve Gözlemcileri
Türk Devletleri Teşkilatı’na (TDT) tam üye ve gözlemci statüsünde yer alan devletler aşağıdaki gibidir:
Tam Üye Devletler
Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan
Gözlemci Üye Devletler
Türkmenistan, Macaristan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)
TDT’nin güncel organizasyon yapısı ve üye ülkeler hakkında daha fazla bilgi için resmî kaynağı ziyaret edebilirsiniz:
👉 Organizasyon Şeması | Türk Devletleri Teşkilatı
Hukuki Değerlendirme – MFY Legal Görüşü
MFY Legal | Hukuk Bürosu olarak, bu düzenlemenin hem bireysel hem kurumsal düzeyde önemli sonuçlar doğuracağı kanaatindeyiz.
Yeni yönetmelik kapsamında:
- Türk Devletleri vatandaşlarının çalışma izni başvurusu yapmasına gerek kalmadan Türkiye’de faaliyet gösterebilmesi,
- Bu kişilerin şirket kurma ve ortaklık yapma süreçlerinde daha hızlı ilerleyebilmesi,
- Ancak askerî, istihbarî veya kamu güvenliği kapsamındaki görevlerin istisna tutulması, mevzuat açısından dikkatle yönetilmesi gereken hususlardır.
Örnek Vaka: Azerbaycan Vatandaşı Girişimci Örneği
Bakü doğumlu bir Azerbaycan vatandaşı, Türkiye’de inşaat sektöründe faaliyet göstermek istiyor.
Yeni düzenleme sayesinde artık:
- Çalışma izni başvurusuna gerek kalmadan,
- Şirket kurup Türk ortaklarla ticari faaliyete başlayabilir. Yalnızca meslek odası kaydı ve gerekli ikamet izni yeterlidir. Bu durum, 2025 itibarıyla Türk–Azerbaycan ekonomik iş birliğini hızlandıracaktır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan.
2527 sayılı Kanun’un 1. ve 2. maddeleri uyarınca yalnızca “Türk soylu yabancılar” bu haklardan yararlanabilir. 2025 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı’na göre Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan vatandaşları bu kapsamda değerlendirilir. Cumhurbaşkanı ayrıca Madde 2/A kapsamında bu listeye yeni topluluklar ekleyebilir.
Hayır. Askerî, istihbarî veya güvenlik görevleri bu kapsama dahil değildir.
Hayır. Bu vatandaşlar için çalışma izni veya vatandaşlık şartı aranmamaktadır.
Evet, Türk vatandaşlarıyla eşit koşullarda kayıt olunabilir ancak oy kullanılamaz.
10 Ekim 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yeni eklenen Madde 2/A ile “Türk soyluluk” tespiti artık Cumhurbaşkanı kararıyla yapılır.
Bu belirleme etnik, kültürel, dilsel ve tarihi bağlara dayanır; soy belgesi, nüfus kayıtları, doğum yeri veya akrabalık belgeleri dikkate alınır.
Madde 3 uyarınca, Türk vatandaşlarının yapabildiği tüm meslek, sanat ve işlerde (askerî ve güvenlik hariç) çalışabilirler.
Bunun için özel kanunlarda aranan nitelikleri taşımaları ve yükümlülükleri yerine getirmeleri gerekir.
Örnek: Avukatlık, doktorluk, mühendislik gibi alanlarda diploma denkliği ve ilgili oda kaydı zorunludur.
Evet, ancak Türk Silahlı Kuvvetleri ve güvenlik birimleri hariç (Madde 1).
Dolayısıyla belediyeler, üniversiteler, kamu iktisadi teşebbüsleri gibi kurumlarda görev alabilirler.
Evet. Madde 4 uyarınca, Türk vatandaşları gibi ilgili meslek kuruluşuna kayıt yaptırmak zorundadırlar.
Genel kurulda oy kullanma ve seçilme hakları yoktur, ancak diğer tüm haklardan yararlanırlar.
Madde 5 uyarınca, çalıştıkları işyerinde uygulanan personel, çalışma, iş güvenliği ve sosyal güvenlik mevzuatına tabidirler.
Yani SGK, iş kanunu, sendika, kıdem tazminatı gibi hükümler Türk vatandaşlarıyla aynıdır.
Madde 6 gereği, izin verilen Türk soylu yabancıların kayıt ve dosyaları Dışişleri, İçişleri ve ilgili bakanlıklar tarafından tutulur.
Yeni yönetmelikle bu kayıtlar e-Devlet entegrasyonuna aktarılacaktır.
Madde 7 gereği, bu kişiler siyasi haklardan (oy kullanma, aday olma, parti üyeliği) yararlanamazlar.
Ancak ikamet, sosyal güvenlik, eğitim ve mülkiyet haklarında Türk vatandaşlarıyla aynı konumdadırlar.
Evet. Yeni düzenleme, Türk soylu yabancıların serbestçe ticari faaliyette bulunmasına izin vermektedir.
Bu kapsamda limited veya anonim şirket kurabilir, ortaklık yapabilirler.
Tek şart, ikamet izni ve vergi numarası almalarıdır.
Yönetmeliğin 3. maddesine göre 10 temel şart birlikte sağlanmalıdır. Bu şartlar arasında ikamet izni, diploma denkliği, güvenlik araştırması, oda kaydı ve Cumhurbaşkanı kararıyla Türk soylu topluluktan olma gibi kriterler vardır. Her biri belgeyle ispat edilmelidir.
Evet, belirli şartlarla. Kişi, kendi ülkesinde elinde olmayan sebeplerle (örneğin idari yasak, savaş, ayrımcılık) mesleğini icra edemiyorsa Türkiye’de çalışma hakkı tanınabilir. Bu durumun resmi belgelerle ispatlanması gerekir.
Türk soyluluk tespiti için gereklidir. Yönetmeliğe göre, kişinin vatandaşı olduğu ülkenin çoğunluğundan farklı bir etnik veya kültürel kimliğe sahip olması gerekir. Bu durum, soy kütüğü, nüfus kayıtları veya konsolosluk belgeleriyle kanıtlanmalıdır.
İzin verilmez. 10 şartın tamamı birlikte gerçekleşmelidir. Eksik belge, denklik alınmaması veya güvenlik olumsuzluğu hâlinde çalışma izni verilmez veya süreç durdurulur. MFY Legal, eksik belgelerin tamamlanması için başvuru sahiplerine kapsamlı danışmanlık sunar.
MFY Legal olarak nasıl ilerliyoruz?
- Ön İnceleme & Uygunluk Haritası: Kişi/meslek bazlı şart analizi; eksik delillerin listesi.
- Belge Toplama & Denklik: YÖK/MEB/MYK süreçlerinin zaman planı; tercüme/apostil akışı.
- İkamet + Meslek Oda Kaydı: Paralel başvuru takvimi; idareyle yazışmalar.
- Güvenlik/Nüfus Kayıtları: Tutarlılık kontrolü; çelişik verilerin düzeltilmesi.
- Son Dosyalama: Tam dosya; düzeltme taleplerine hızlı yanıt protokolü.
Not: Bu rehber, Yönetmelik metnindeki şartların uygulanmasına odaklanır; her başvuruda mesleğe, sektöre ve kişinin dosya geçmişine göre ek gereklilikler doğabilir.
Sık Karşılaşılan Hatalar
- “İkamet izni olmadan” mesleki başvuru yapmak.
- Denklik belgelerini (YÖK/MEB/MYK) apostilsiz/tercümesiz sunmak.
- Soy/köken delillerini yalnızca tanık beyanı ile ispatlamaya çalışmak.
- Meslek odası kaydı gerekliliğini atlamak (ör. serbest meslekler).
- Güvenlik sorgularında isim uyumsuzluğu (pasaport/tercüme/başvuru formlarında farklı yazımlar).
İlgili Kanun ve Kaynaklar
- 2527 Sayılı Türk Soylu Yabancılar Kanunu (mevzuat.gov.tr)
- Resmî Gazete – 10 Ekim 2025, Sayı 33043 (resmigazete.gov.tr)
- Türk Devletleri Teşkilatı Resmî Sitesi (turkicstates.org)
İlgili Olabilecekler İçerikler
- Türkiye’de Çalışma İzni Başvurusu Rehberi
- Yabancıların Türkiye’de Şirket Kurma Süreci
- Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığı
Sonuç
Bu kararname, Türkiye’yi Türk dünyasının ekonomik merkezi hâline getirecek önemli bir adım niteliğindedir.
Türk soylu vatandaşlar artık Türkiye’de özgürce çalışabilecek, ticaret yapabilecek ve ülke ekonomisine katkıda bulunabilecektir.
Yalnız “her Türk soylu” değil, yalnızca belirli koşulları sağlayan Türk soylular bu haktan yararlanabilir.
Bu konudaki kesin durumu, Resmî Gazete metinlerini doğrudan inceleyerek, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın resmî görüş veya tebliğlerini bekleyerek teyit etmek gerekmektedir.
👉 Size özel uzman hukuki destek için MFY Legal | Hukuk Bürosu ile hemen iletişime geçin.
Paylaş
İlgili alan
İlgili kişiler
Yasal Bilgiler
Bu brifing bilgilendirme amaçlıdır; hukuki tavsiye değildir. Sorularınız varsa lütfen bizi arayın. Tüm hakları saklıdır.
İlginizi Çekebilir