Çalışma İzni Muafiyeti (2025) | Tam Rehber

Çalışma izni muafiyeti, Bakanlık tarafından verilen resmî bir belgeyle, yabancıya belirli süre ve kapsamda Türkiye’de çalışma izni almadan çalışma ve ikamet hakkı tanıyan özel statüdür. Temel dayanak; 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği’dir.

Kısa hatırlatma: Muafiyet ikamet izni yerine geçer, ancak geçen süreler ne kanuni çalışma izni ne de ikamet izni süre hesabına eklenmez. Süre bitince muafiyete bağlı ikamet de sona erer.

İlgili kavramlar için:

Çalışma İzni Şartları • Çalışma İzni Başvuru Süreci • Yurtdışından Başvuru • Yabancıların SGK Bildirimi

---

1) Kimler ve Hangi Hallerde Muaf?

UİK Uygulama Yön. m.48 kapsamındaki başlıca muafiyetler (özet):

• Eğitim/kurulum/teslim/onarım amaçlı kısa süreli teknik ziyaretler (ör. ithal makine montaj-bakım-eğitim; genelde en çok 3 ay).
• Sınır-ötesi hizmet sunucuları (genelde en çok 3 ay).
• Diplomatik/konsöler personel ve bağlı kurum personeli, yabancı kültür/din/okul kurumlarındaki görevler (Dışişleri kanalı).
• Mevsimlik tarım ve hayvancılık (Genel Müdürlükçe belirlenen il/işlerde en çok 6 ay).
• Mesleki hizmet kapsamında belirli süreli faaliyet (mimar/mühendis/şehir plancısı — 1 ayı aşarsa çalışma izni şartları devreye girer: denklik/oda geçici üyelik vb.).

Not: Muafiyet uzatma yapılamaz. Aynı muafiyet için tekrar başvuruda;

• m.48/1-(b) ve (c) (3 aylık teknik/sınır-ötesi) tiplerinde 6 ay,
• diğer muafiyetlerde 12 ay bekleme kuralı vardır.

---

2) Muafiyet ≠ Süresiz Serbestlik

• Kapsam ve süre belgenizde yazar. Kısmi süreli düzenlenebilir; hangi sektör/iş/mesleklerde kısmi çalışılabileceği Genel Müdürlükçe ilan edilir.
• Pasaport geçerliliğinden en az 60 gün daha kısa süreyle verilir.
• Çalışmanız muafiyet süresini aşacaksa, çalışma izni alınması zorunludur: Çalışma İzni.

---

3) Başvuru Yolları ve Süreler

A) Yurtiçi Başvuru

• Girişten itibaren 30 gün içinde ve vize/vize muafiyeti aşılmadan e-Muafiyet üzerinden (emuafiyet.csgb.gov.tr) yapılır.
• Değerlendirme olumlu ise Muafiyet Belgesi düzenlenir.

B) Yurtdışı Başvuru

• Yabancının vatandaşı/yasal bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliğine başvuru → sistemden Bakanlığa iletilir → uygun görülürse Muafiyet Belgesi düzenlenir.

C) Dışişleri Kanalı (Özel Durumlar)

• Diplomatik/konsöler personel, bağlı kültür/din/okul kurumları vb. başvuruları Dışişleri Bakanlığı üzerinden yürür.

Aynı anda iki başvuru olmaz. Mevcut muafiyet incelemesi varken farklı başvuru kabul edilmez.

---

4) Belgeler (Özet)

• Biyometrik fotoğraf, geçerli pasaport (veya yerine geçen belge),
• Eğitim/işyeri bilgileri ve bunları kanıtlayan dokümanlar,
• Muafiyet türüne özgü kanıtlayıcı belgeler (teknik eğitim sözleşmesi, teslim/kurulum evrakı, mevsimlik çalışma formları, vb.).
• Diplomatik/konsöler dosyalarında Dışişleri uygun görüş süreci.

---

5) Ücret/Harç ve Belge Teslimi

• 3 aya kadar muafiyetlerde harç alınmaz (belge isterseniz sadece değerli kâğıt bedeli).
• 3 ay ve üzeri muafiyetlerde harç + değerli kâğıt alınır.
• Ödeme bildirimi kayıtlı e-posta ile gelir; 30 gün içinde ödenmezse başvuru olumsuz sonuçlanır.
• Ödemeler Dijital Vergi Dairesi (referans numarasıyla) veya anlaşmalı bankalar üzerinden yapılır.

---

6) SGK ve Bildirim Yükümlülükleri

• Muafiyetle çalışan yabancılar ve işverenleri, 5510 sayılı Kanun uyarınca SGK yükümlülüklerini beyan edilen ücret ve çalışma türüne uygun şekilde yerine getirir.
• Başlangıç/bitim/iptal gibi durumlar 15 gün içinde Bakanlığa bildirilir (sistem üstünden).
• 3 aya kadar düzenlenen muafiyetler bildirim yükümlülüğünden muaftır.
• SGK detayları: Yabancıların SGK Bildirimi.

---

7) Ret ve İtiraz

Ret nedenlerine örnekler:

• Sahte/yanıltıcı belge, uluslararası işgücü politikasına aykırılık,
• Türklere hasredilmiş mesleklere ilişkin başvuru,
• Süre kuralları (30 gün/yurtiçi, 6–12 aylık bekleme) ihlali,
• Milli güvenlik/kamu düzeni/sağlık sakıncası,
• Dışişleri istisnası hariç tanınmayan ülke vatandaşlığı,
• Muafiyet kapsam dışı faaliyet.

İtiraz: Tebligattan itibaren 30 gün içinde sistem üzerinden yapılır. Reddin reddi hâlinde idari yargı yolu açıktır.

---

8) Aile, Sendika ve Giriş-Çıkış

• Muafiyet ikamet yerine geçer, çoklu giriş-çıkış imkânı sağlar.
• Aile bireyleri muafiyetten doğrudan hak elde etmez; ayrıca ikamet başvurusu gerekir.
• Muafiyet sahiplerinin sendika üyeliği mümkündür.

---

9) Özel Uygulamalar

A) Mevsimlik Tarım (Çay/Fındık) – 6 İl, 6 Aya Kadar

Artvin, Rize, Trabzon, Giresun, Ordu, Samsun illerinde çay/fındık tarımında en çok 6 ay muafiyet.

Başvuru: e-Muafiyet (emuafiyet.csgb.gov.tr)

Belgeler: Biyometrik foto, pasaport, Mevsimlik Tarım Muafiyet Formu, varsa hizmet sözleşmesi ve ÇKS belgesi.

B) Hayvancılıkta Yabancı Çoban/Sürü Yöneticisi (12.06.2025 itibarıyla)

• Ön koşullar (en az): 200 küçükbaş / 100 büyükbaş besi / 50 büyükbaş süt / 75 karma büyükbaş.
• Her eşik için 1 yabancı (aynı işletmede en çok 3) istihdam.
• Başvurular e-İzin üzerinden (çalışma izni) ve Tarım ve Orman Bakanlığı görüşü alınarak değerlendirilir.
• Genel çerçeveye bakınız: İşveren İçin Yabancı Çalıştırma Şartları.

---

10) Sık Sorulan Sorular (Hızlı)

• Muafiyet uzatılır mı? Hayır. Süre bitince gerekirse çalışma izni alınır.
• Aynı muafiyet için yeniden başvuru? 3 aylık teknik/sınır-ötesinde 6 ay, diğerlerinde 12 ay bekleme.
• İkamet sayılır mı? Evet; fakat süre hesabına eklenmez.
• Aile yararlanır mı? Hayır; ayrı ikamet başvurusu gerekir.
• Kısmi süreli olabilir mi? Evet; kapsamı GM duyurularına göre.
• SGK zorunlu mu? Evet; 5510 uyarınca beyan ettiğiniz ücret/tür üzerinden.

---

İlgili Yazılar

• Çalışma İzni Başvuru Süreci
• Çalışma İzni Şartları
• Yurtdışından Çalışma İzni Başvurusu
• Çalışma İzni Ücretleri (2025)
• Çalışma İzni Sorgulama
• Geçici Koruma – Çalışma
• Yabancı Öğrenci – Çalışma

---

Profesyonel Destek

Muafiyet dosyaları süre/ kapsam / SGK ve ödeme adımlarında hata kaldırmaz. Dosyanızı risksiz ve hızlı tamamlamak için MFY Legal | Hukuk Bürosu avukatlarıyla iletişime geçin; başvuru stratejisi, belge kontrolü ve itiraz süreçlerini uçtan uca yöneteceğiz.