Türkiye’de Kimler Yerleşik Sayılır?

Yerleşiklik, bir kişinin veya kurumun Türkiye’de ikamet ettiğini veya faaliyetlerini burada yürüttüğünü gösteren önemli bir hukuki tanımdır. Vergiden bankacılığa, gayrimenkulden ticarete kadar birçok alanda yerleşik olmak ya da yerleşik sayılmamak, yükümlülük ve hakları doğrudan etkiler.

MFY LEGAL olarak bu yazımızda, Türkiye’de kimlerin yerleşik kabul edildiğini, kanuni dayanakları ile birlikte detaylı biçimde açıklıyoruz.

1. Gerçek Kişilerde Yerleşiklik

📌 Medeni Hukuk Açısından:

Türk Medeni Kanunu’nun 19. maddesine göre, bir kişinin yerleşim yeri, sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. Kişinin birden fazla yerleşim yeri olamaz.

📌 Vergi Hukuku Açısından:

Gelir Vergisi Kanunu (GVK) m.4’e göre Türkiye’de yerleşik sayılmanın iki temel ölçütü vardır:

• İkametgahının Türkiye’de bulunması
• Bir takvim yılı içinde altı aydan fazla Türkiye’de bulunması (kesintisiz değil, toplam süre esas alınır)

💡 İstisna:

Öğrenci, hasta, turist, geçici görevli gibi nedenlerle gelen yabancılar bu süreyi aşsa da yerleşik sayılmaz (GVK m.5).

2. Tüzel Kişilerde Yerleşiklik

📌 Kurumlar Vergisi Açısından:

Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) m.3’e göre, aşağıdaki durumlarda tüzel kişi tam mükellef (yerleşik) kabul edilir:

• Kanuni merkez Türkiye’de ise
• İş merkezi Türkiye’de ise

📎 Tanımlar:

• Kanuni merkez: Ana sözleşmede gösterilen resmi adres
• İş merkezi: İşin fiilen yönetildiği yer

⚠️ Örnek:

• İstanbul merkezli bir A.Ş. tam mükellef sayılır.
• Almanya merkezli bir şirketin İstanbul’daki şubesi sadece Türkiye kazançları üzerinden vergi öder (dar mükellef).

3. Kamu Kurumları ve İktisadi Kuruluşlar

Kamu kurumları vergi dışı kabul edilir, ancak iktisadi işletmeleri kurumlar vergisine tabidir.

Örneğin:

• Belediyeye ait elektrik şirketi
• Devlete ait üretim yapan fabrikalar

KVK m.1 ve m.2’ye göre bu tür işletmeler de yerleşik kurum olarak değerlendirilir.

4. Yabancı Uyrukluların Yerleşiklik Durumu

📌 Yerleşik Sayılmazlar:

• Turistik vize ile gelen yabancılar
• Kısa dönemli öğrenci veya tedavi amaçlı gelenler

📌 Yerleşik Sayılabilecek Durumlar:

• Oturma izni bulunanlar
• Sürekli çalışanlar
• Aile birleşimi ile gelen kişiler

İkamet süresi ve niyet bu değerlendirmede belirleyicidir.

5. Şirketler ve Finansal Kurumlar İçin Yerleşiklik

Bankacılık ve finans mevzuatında yerleşiklik kriteri genellikle ikametgah veya faaliyet merkezi üzerinden belirlenir.

Merkez Bankası Sermaye Hareketleri Genelgesi’ne göre:

“Türkiye’de yerleşik kişi”, ikametgahı veya iş merkezi Türkiye’de bulunan gerçek ve tüzel kişilerdir.

SPK düzenlemeleri de bu tanımı paralel şekilde ele alır.

Sermaye Hareketleri Genelgesi’nde “Türkiye’de yerleşik kişi” tanımı, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’ın 2. maddesine atıfta bulunularak yapılmaktadır. Bu karara göre, Türkiye’de yerleşik kişiler şunlardır:

• Gerçek Kişiler: Türkiye’de ikametgahı bulunan veya bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak altı aydan fazla oturan kişiler.
• Tüzel Kişiler: Kanuni merkezi veya iş merkezi Türkiye’de bulunan şirketler, dernekler, vakıflar ve diğer kuruluşlar.

Bu tanım, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’ndaki yerleşiklik kriterleriyle paralellik göstermektedir.

Yerleşiklik Tespiti Neden Önemlidir?

• Vergi mükellefiyetinin türü (tam/dar)
• Banka ve finansal işlemlerde sınırlamalar
• Gayrimenkul edinme hakları
• Ticari temsilcilik ve yetkilendirme konuları
• Dövizle kira sözleşmesi yapma yasağı açısından önemlidir.

Yanlış beyan ciddi hukuki ve mali sonuçlar doğurabilir.

⚖️ MFY LEGAL’den Hukuki Destek Alın

Yerleşiklik statünüzü doğru belirlemek, ticari ve şahsi işlemlerinizde hata yapmamak için çok önemlidir.

MFY LEGAL olarak gerçek ve tüzel kişilere, yerleşiklikle ilgili aşağıdaki alanlarda profesyonel danışmanlık sunuyoruz:

• Vergi statüsü tespiti
• Gayrimenkul hukuku
• Yabancılar için ikamet başvuruları
• Şirket kuruluşları ve merkez tayini
• Ticari şube ve temsilcilik işlemleri
• Maliye ve banka bildirimleri

📝 Sonuç

Türkiye’de “yerleşik sayılmak” yalnızca bir adres meselesi değil; vergi, gayrimenkul, ticaret, yatırım ve hatta vatandaşlık süreçlerinde belirleyici bir kavramdır.

Kanuni dayanaklara göre doğru değerlendirme yapılmazsa vergi cezası, gayrimenkul kısıtı veya bankacılık sorunu yaşanabilir.

✅ MFY LEGAL uzman kadrosuyla sizin için en doğru stratejiyi geliştirir.

📞 Bizimle şimdi iletişime geçin:

📧 [email protected]

🌐 İletişim Sayfası