Türkiye’de Kooperatif Şirketi | Yapı, Ortaklar & Kayıt

Kooperatif Şirket Nedir?

Türkiye’de bir Kooperatif Şirketi, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu kapsamında düzenlenen benzersiz bir ticari işletme biçimidir. Aksine sermaye şi̇rketleri̇ (A.Ş. veya Ltd. Şti.) veya özel şi̇rketlerkooperatifler ortaklık, dayanışma ve ortaklarının karşılıklı ekonomik faydasına dayanır.

Tarım, konut, ticaret ve meslek birlikleri gibi kolektif çabanın çok önemli olduğu sektörlerde yaygın olarak kullanılırlar.

Temel Özellikler

• Ortaklar: Gerçek veya tüzel kişiler olabilir.
• Minimum ortak sayısı: Yedi (özel bir kooperatif türü aksini gerektirmedikçe).
• Hisseler: Her ortak en az bir ve en fazla 5.000 hisse üstlenmelidir.
• Hisse değeri: Her bir kooperatif hissesi 100 TL değerindedir.
• Sorumluluk:
  • Sözleşmede öngörülmesi halinde, ortakların sınırlı sorumluluğu olabilir (ek katkı paylarına kadar).
  • Alternatif olarak, ortaklar kooperatif borçları için ikinci derece sınırsız sorumluluğa sahip olabilirler.

Yönetişim Yapısı

• Genel Kurul (GK): En yüksek karar alma organıdır. Tüm üyeler (Genel Kurul’dan üç aydan daha kısa bir süre önce katılanlar hariç) katılabilir ve oy kullanabilir.
• Yönetim Kurulu: Yasal gereklilikleri karşılayan en az üç Türk vatandaşından oluşmalıdır. Üyeler dört yıla kadar seçilir ve yeniden seçilebilirler.
• Denetçiler: Kooperatif faaliyetlerini denetlemek üzere Genel Kurul tarafından her yıl en az bir denetçi seçilmelidir.

Şirket tarzı yönetim ile karşılaştırma için bkz: Türkiye’de Limited Şirket.

Kuruluş Gereklilikleri

Bir kooperatifi kaydetmek için:

• Şirket sözleşmesi imzalanmalı ve onaylanmalıdır.
• En az yedi ortak gereklidir.
• Yetkili temsilcilerin imza beyannameleri Ticaret Sicili Müdürlüğüne teslim edilir.
• Sermaye katkılarının gayri nakdi olması halinde, değerleme raporları ve sicil şerhleri zorunludur.

Ayrıntılı evrak işleri için bkz: Türkiye’de Şirket Kaydı için Belgeler.

Avantajlar ve Dezavantajlar

Avantajlar:

• Kolektif ekonomik faaliyeti ve dayanışmayı teşvik eder.
• Esnek hissedarlık modeli (binlerce ortağa kadar ölçeklendirilebilir).
• Konut, tarım ve profesyonel hizmetler sektörlerinde etkilidir.

Dezavantajlar:

• Kâr odaklı kurumsal yapılar arayan yabancı yatırımcılar için daha az cazip.
• Çok sayıda üye olması nedeniyle yönetişim karmaşık olabilir.
• Sorumluluk kuralları değişiklik gösterebilir ve üyeleri ek yükümlülüklere maruz bırakabilir.

Yabancı Yatırımcılar için Uygunluk

Kooperatifler Türkiye’ye giriş yapan yabancı girişimciler için olağan bir tercih olmasa da, aşağıdaki gibi belirli sektörlerde uygun olabilirler:

• Tarımsal ticaret ve üretim,
• Konut ve inşaat projeleri,
• Profesyonel hizmet birlikleri.

Çoğu uluslararası yatırımcı için, aşağıdaki gibi daha koruyucu yapılar Anonim Şirketler veya Limited Şirketler daha uygundur.

Fesih ve Tasfiye

Kooperatifler şu şekilde feshedilebilir:

• Genel Kurul kararı,
• İflas,
• Amaçlarının yerine getirilmesi.

Tasfiye, sermaye şirketlerine benzer kuralları takip eder. Ayrıntılar için bkz: Türkiye’de Bir Şirketin Tasfiyesi.

Profesyonel Destek

Karmaşık sorumluluk kuralları ve yönetim yapısı nedeniyle, bir kooperatif kurmak dikkatli bir yasal taslak hazırlanmasını gerektirir. MFY Hukuk şu konularda yardımcı olmaktadır:

• Ana sözleşme taslağının hazırlanması,
• Kooperatiflerin kaydedilmesi,
• Ortak sorumluluğu, yönetişim ve uyum konusunda danışmanlık.

Türkiye’de bir kooperatif kurmayı düşünüyorsanız bizimle bugün iletişime geçin.