Türkiye’de Şirket Denetimi | Bağımsız Denetim ve Uyum Kuralları

Türkiye’deki Denetim Gerekliliklerine Genel Bakış

Denetim, Türkiye’de kurumsal yönetimin temel bir unsurudur. Türk Ticaret Kanunu (TTK ) ve sektöre özgü kanunlar, şeffaflığın, yatırımcı güveninin ve uluslararası standartlara uyumun sağlanması için belirli şirketlerin bağımsız denetimden geçmesini zorunlu kılmaktadır.

Türkiye’deki denetimler ikiye ayrılır:

1. Bağımsız mali denetimler (eşik bazlı)
2. Kamu otoritesi denetimleri (sektöre özel)
3. Hissedarlar tarafından talep edilen özel denetimler

Bağımsız Denetim (Eşik Bazlı)

Sermaye şirketleri, aşağıdakilerle ilgili üç eşikten ikisini aşmaları halinde bağımsız denetimden geçmelidir:

• Toplam varlıklar
• Yıllık net satış geliri
• Çalışan sayısı

Bu denetimler Uluslararası Denetim Standartlarına (UDS) göre yürütülmektedir.

Örnekler:

• A Anonim Şirket ciro ve çalışan eşiklerini aşan üretimde.
• A Limited Şirket yüksek varlık değeri ve personel sayısı ile.

Kamu Kurumu Denetimleri

Bazı şirketler, düzenlemeye tabi faaliyetleri nedeniyle her zaman kamu kurumları tarafından denetime tabidir:

• Bankalar ve finans kuruluşları
• Sigorta şirketleri
• Varlık yönetim firmaları
• Leasing, faktoring ve tüketici finansman şirketleri
• Sermaye piyasası kuruluşları

Bu sektörler için genellikle Ticaret Bakanlığı veya Sermaye Piyasası Kurulu’ndan (SPK) onay alınması gerekmektedir.

Hissedar Hakları | Özel Denetim

• Hissedarlar Genel Kurul’da özel denetçi atanmasını talep edebilirler.
• Talebin reddedilmesi halinde, sermayenin en az %10 ‘una (veya halka açık şirketlerde %5‘ine) sahip olan hissedarlar 3 ay içinde mahkemeye başvurarak özel denetçi atanmasını talep edebilirler.

Ticaret Gözetim Bakanlığı

Bağımsız denetimlerin ötesinde, Ticaret Bakanlığı ‘nın TTK’ya uygunluğu sağlamak için tüm ticaret şirketlerini denetleme yetkisi vardır.

Bu, aşağıdaki gibi alanları kapsar:

• Şirket sözleşmeleri ve değişiklikleri
• Hisse devirleri ve sermaye artırımları
• Tasfiye prosedürleri

Daha fazla ayrıntı: Türkiye’de Bir Şirketin Tasfiyesi.

Yabancı Yatırımcılar için Denetim Neden Önemlidir?

• Şeffaflığı ve küresel standartlara uyumu sağlar.
• Azınlık hissedarlarını korur.
• Özellikle finansman veya ihale başvurularında yatırımcı kredibilitesini güçlendirir.
• Uluslararası alanda genişlemeyi planlayan şirketler için gerekli olabilir.

Önemli Çıkarımlar

• Tüm şirketler denetlenmez – yalnızca belirli eşikleri aşanlar veya düzenlemeye tabi sektörlerde faaliyet gösterenler denetlenir.
• Hissedarların ek denetim talep etme hakları vardır.
• Bağımsız denetçiler lisanslı olmalı ve uluslararası standartlara göre faaliyet göstermelidir.

İlgili konu: Türk Şirketlerinde Hisse Devri.

Profesyonel Hukuki Rehberlik

Denetim yükümlülükleri karmaşık olabilir ve şirketin büyüklüğüne, yapısına ve faaliyetine bağlı olarak değişebilir. MFY Hukuk şirketlere şu konularda yardımcı olur:

• Denetim eşiklerinin altında olup olmadıklarının belirlenmesi,
• Nitelikli bağımsız denetçilerin seçilmesi,
• Uyumluluk gerekliliklerini karşılamak için iç politikaların hazırlanması.

Şirketinizin Türkiye’nin denetim yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlamak için bugün bize ulaşın.